Sinds een paar dagen hebben wij een spelcomputer in huis. Een Nintendo Switch. Leuk voor de kinderen. Met hun enthousiaste gillen, stuiteren en lachen, komt er bij mij een sterk gevoel van nostalgie bovendrijven. Toen ik kind was vond ik dit ook zó leuk. Waarom is dat gevoel toch gedempt? Zonde eigenlijk. Nadenkend hierover moet ik bekennen dat het met alles zo gaat. Met mijn opa wandelde ik uren door het magische Veluwse bos. Door de herfst en winter, in de regen, in de lentezon. Sterke gevoelens had ik daarbij. Nu wandel ik door het bos om mijn hoofd tot rust te brengen. De magie is helaas vaak ver te zoeken.

Met muziek werkt het net zo. Uren kon ik luisteren naar dezelfde artiesten die nu één muisklik van ons verwijderd zijn. Soms voel ik me zo melancholisch dat ik het doe. Dat is één keer één album en dan ben ik het alweer zat. Met het christelijke verhaal is hetzelfde gebeurd. Het verhaal van een kindje dat geboren wordt in een stal en op volwassen leeftijd sterft aan een kruis en na drie dagen weer opstaat. Betoverd was ik erdoor als kind. Als tiener kwam deze begoocheling in een stroomversnelling terecht, om aan het eind van m’n twintigerjaren als een cliché te sterven.

Uitgekauwd

In mijn zoektocht naar het gevoel en de diepte, de verwondering weer terug te vinden stuitte ik enkel tegen muren of nog meer clichés. Inmiddels zijn we heel wat jaren verder en kan ik met een gerust hart concluderen dat het niet anders kon. Een verhaal dat je zo met de paplepel krijgt ingegoten, kan op den duur toch niet meer raken?

Zoals een spelcomputer nog steeds leuk kan zijn, maar mij niet meer doet wakkerliggen. Zoals een magisch bos gewoon een bos wordt waar je van kunt genieten. Zoals muziek gaat vervelen en beter past in de boekenkast der herinnering dan in m’n actieve playlist op Spotify. Zo gaat het ook met verhalen.

Herbetovering

Toch is er een manier om dat wat geweest is met andere ogen te bekijken. Opnieuw te laden. Weer even te laten stralen. Allereerst vraagt dat om acceptatie dat wat geweest is nooit weer in diezelfde vorm zal terugkomen. Het is een vorm van rouw, waarbij acceptatie de laatste fase is. Als dat lukt, dan is er de berusting dat wat was, niet opnieuw zo hoeft te worden.

Na de acceptatie is het in principe klaar. Maar soms komt daar ineens een nieuwe horizon. Een ander paradigma, een andere invalshoek, die wat oud en vergeten was ineens weer doet opbloeien. Door het eens magische bos wandelen met kinderen of kleinkinderen en door hún ogen de schoonheid bekijken, kan voor herbetovering zorgen. Oude, vertrouwde liederen koppelen aan een oud verhaal, zoals bij The Passion, kan emoties opnieuw beroeren. Oude verhalen uit de Bijbel in een ander licht zetten kan de teksten opnieuw doen leven.

Geloof als een kind

Deze verandering van horizon maakt dat verhalen opnieuw kunnen binnenkomen, kunnen aanspreken en wellicht zelfs levens kan veranderen. Er is niets nieuws onder de zon, maar het oude steeds weer met nieuwe ogen bekijken kan ons herbetoveren. Of in de geest van filosoof Paul Ricoeur: proberen de verhalen, de muziek en het magische bos te lezen, luisteren en bekijken alsof je ze voor het eerst leest, hoort of ziet. Dan kan de verwondering over dit alles in leven blijven en leren we misschien weer te geloven en vertrouwen als een kind.

Jaap Marinus

Foto: Maxx@night @ Flickr.com