Terwijl ik deze column schrijf is het precies een week geleden dat Zuidoost-Turkije en Noord-Syrië getroffen zijn door een vreselijke aardbeving. Afgelopen dagen wordt het aantal doden en gewonden steeds met tienduizenden per dag omhoog bijgesteld. Waarom gebeuren dit soort natuurrampen? Hoe vreselijk moet het zijn voor de mensen in Aleppo en omgeving die al 12 jaar zuchten onder oorlog en waar nu echt alles letterlijk en figuurlijk in puin ligt? Wat voor een mens ben je (Assad!) als je nu ook nog weigert om hulporganisaties en –goederen in dat gebied toe te laten?

U kent vast ook het gevoel dat woorden tekort schieten om antwoorden of houvast te vinden. Gelukkig kunnen we in zo’n situatie dan nog leunen op de kracht van de kunsten. Het is misschien een grote stap om van zo’n enorme natuurramp over te stappen naar de eigen vragen, maar het maakt het wel ‘hanteerbaarder’. Ik werd geraakt door het gedicht ‘Was mich bewegt’ van Rainer Maria Rilke (1875-1926). Ik geef het hieronder weer in een mooie Nederlandse vertaling. En het schilderij – dat hangt in het kerkje van Vrijzinnigen Heerde en is gemaakt door Robert, partner van oud-voorganger Ineke Adriaansz – vind ik er ook erg goed bij passen.

WAT MIJ RAAKT (‘Was mich bewegt’)

Men moet de dingen aan de eigen, stille,
ongestoorde ontwikkeling over laten,
die diep van binnen komt
en die zich door niets laat haasten of versnellen;
eerst volledig rijpen – en daarna baren…

Rijpen zoals een boom die zijn sapstroom niet stuwt
en die rustig in de lentestormen staat,
zonder angst, dat er straks geen zomer kan komen.

Die zomer komt toch!
Maar hij komt alleen bij de geduldigen
die leven alsof de eeuwigheid voor hen ligt
zo zorgeloos stil en wijds…

Men moet geduld hebben
tegen de onopgeloste zaken in ons hart
en proberen de vragen zelf lief te hebben,
als gesloten kamers,
en als boeken die in een zeer vreemde taal
geschreven zijn.

Het komt er op aan alles te leven.

Als je de vragen leeft,
dan leef je misschien langzaam maar zeker
zonder het te merken op een goede dag
het antwoord in.

We moeten (mogen?) alles leven, ook de vragen! Ook als we ons afvragen of er ooit nog een ‘zomer’ komt. Die komt! Ieder jaar weer, ook al kan een jaar soms heel lang duren …

En laten we ondertussen zeker niet vergeten een helpende hand uit te steken naar mensen voor de zomer of een antwoord soms heel ver weg lijkt!

Harry Rijken

Februari 2023