Alleen samen…

Om de zondag zingend mee te beginnen: NLB 601 Tekst: Huub Oosterhuis Melodie: Antoine Oomen https://www.youtube.com/watch?v=SummKqS-enY

Licht dat ons aanstoot in de morgen, voortijdig licht waarin wij staan.

Koud, één voor één, en ongeborgen, licht overdek mij, vuur mij aan.

Dat ik niet uitval, dat wij allen zo zwaar en droevig als wij zijn,

niet uit elkaars genade vallen en doelloos en onvindbaar zijn.

Alleen samen krijgen we corona onder controle. Dat lees ik meerdere malen als ik via de Twenteroute onderweg ben naar mijn werk in het verpleeghuis in Enschede. (Op het Twitter account van Rijkswaterstaat zag ik dat een grapjas de tekst veranderd had in: Alleen samen krijgen we Carola onder controle. Heerlijke humor vind ik dat.) Maar even terug naar de slogan: Alleen samen krijgen we corona onder controle. Ik bleef haken op de eerste twee woorden.

Ik denk dat we met z’n allen in een situatie zijn beland die zich laat typeren als ‘alleen samen’. We bellen veel, we zwaaien naar elkaar, sturen brieven, ‘ontmoeten’ elkaar online, maar voortdurend is er toch iets dat ons van elkaar scheidt. Door een beeldscherm, door plexiglas of door die 1,5 meter afstand. Ook in het verpleeghuis is het de bedoeling dat ik me aan die 1,5 meter regel houd. En dat is een pittige opdracht. Ten eerste omdat veel ouderen slechthorend zijn en graag willen dat ik vlakbij ze kom zitten. En ten tweede zijn veel bewoners dementerend en kan ik niet van ze verwachten dat ze zich aan zo’n regel houden, wat leidt tot merkwaardige slalombewegingen van mijn kant in de huiskamers en de gangen. En het moeilijkste is dat ik niet zomaar even een arm om iemand heen kan slaan of een hand mag vasthouden. Als ik nu iemand aanraak, dan is dat per ongeluk, of met beschermende handschoenen aan. En dat vind ik moeilijk, want een troostende aanraking kan, nu wij ons soms zo koud, één voor één en ongeborgen voelen, helend zijn.

In de Bijbel wordt veel aangeraakt, denk maar aan de verhalen waarin Jezus mensen genas door ze aan te raken. In de grondtekst vind je dan ook vaak het woord haptein, dat betekent: aanraken om heel te maken, zich verbinden met. In één van mijn favoriete bijbelverhalen haalt een moedeloze Elia kracht uit de aanrakingen van een engel. Uit de Bijbel in gewone taal: 1Kon19: 4-9:

Nadat Elia een hele dag gelopen had, ging hij onder een struik zitten. Daar vroeg hij aan God of hij mocht sterven. Hij zei: ‘Heer, het is genoeg geweest, laat mij maar doodgaan. Ik ben het niet waard om nog langer te leven.’ Elia ging liggen en viel onder de struik in slaap. Maar toen kwam er een engel. Die raakte Elia aan en zei: ‘Sta op, en eet wat.’ Toen Elia opkeek, zag hij naast zich een vers brood en een kruik met water. Hij at van het brood en dronk van het water. Daarna ging hij weer liggen. Maar de engel van de Heer kwam terug. Hij raakte hem opnieuw aan, en zei: ‘Sta op, en eet wat. Anders heb je niet genoeg kracht om verder te lopen.’ Toen stond Elia op. Hij at en hij dronk. Dat gaf hem genoeg kracht om in veertig dagen en veertig nachten naar de berg Horeb te lopen, de berg van God.

Een aanraking kan wonderen doen. Niet alleen tijdens mijn werk, maar ook thuis heb ik nu al wekenlang niemand meer aangeraakt. Ik heb op dit moment geen levenspartner, maar ik mis het tedere gevoel, de warmte en de troost van een omhelzing van mijn kinderen en vriendinnen. Van andere zorgmedewerkers hoor ik dat ook zij thuis terughoudend zijn met het aanraken van hun geliefden, uit angst om het virus over te dragen. En dat zou je best een offer kunnen noemen, want lichamelijk contact is een basisbehoefte. Baby’s die niet worden aangeraakt kwijnen weg. En ook bij kinderen en volwassenen komt bij elke liefdevolle aanraking het gelukshormoon oxytocine vrij. Dus het is niet gek dat veel mensen in deze tijd ‘huidhonger’ ervaren. Ik ben benieuwd wat het volgende filmpje Stars van VOCES8 met jou doet.

https://www.youtube.com/watch?v=d7QmShkIo_E

Mark Rutte herhaalt het als een mantra: Hou nog even vol. Elkaar aanraken blijft – tenzij je een stel bent en samen in een huis woont – onverstandig. Maar we kunnen in deze tijd meer dan ooit voor elkaar als een engel voor Elia zijn. Een gedicht van Hans Bouma.

WAT ER TE VIEREN VALT

Hoe donker het ook kan zijn, je niet afwenden, opsluiten. Ontvankelijk blijven voor de traktaties van het leven – Zomaar een inval van het licht, zegevierend licht, Een melodie die je betovert, meevoert en weer thuisbrengt, de aandacht van een boom. Vogels op je hand, blijken van vriendschap, bewijzen van genegenheid – Mensen zo innig mens voor je.

En misschien kunnen we ons geluksgevoel ook voeden door ons te laten (aan)raken door bijvoorbeeld de natuur, kunst of muziek. Misschien kunnen wij de berg Horeb, de berg van God, ook op die manier bereiken.

De foto’s in deze brief werden mij toegestuurd door Jolande en Daan Jordens. Ze genieten al 32 jaar van deze oranjekleurige azalea in hun tuin, die altijd in bloei staat rond Koningsdag.

Daan heeft voor de thuisblijvers ook nog de volgende tip:

https://youtu.be/49YeFsx1rIw

Een virtuele rondleiding door museum Hermitage in St. Petersburg. (Advies van Daan: Kijk op een groot scherm en met goed geluid.)

Ik sluit deze brief af met een klein, lief en blijmakend liedje.

https://www.youtube.com/watch?v=RuspxkU2tMk

Gracias a la Vida (Dank aan het leven) van Isaac et Nora

Ik wens je alle goeds!

Een hartelijke zondagsgroet van Esseldien Wennink (voorganger Vrijzinnig Lunteren)