De aarde leeft op als herboren…

Om de zondagochtend met een oud kerklied te beginnen: Gezang 978

Aan U behoort, o Heer der heren, de aarde met haar wel en wee, de steile bergen, koele meren, het vaste land, de_onzeekre zee. Van U getuigen dag en nacht. Gij hebt ze heerlijk voortgebracht.

https://www.youtube.com/watch?v=GyVw-O61gQ0

Zie ik de hemel, het werk van uw vingers, de maan en de sterren door u daar bevestigd, wat is dan de sterveling dat u aan hem denkt, het mensenkind dat u naar hem omziet? U hebt hem bijna een god gemaakt, hem gekroond met glans en glorie, hem toevertrouwd het werk van uw handen en alles aan zijn voeten gelegd: schapen, geiten, al het vee, en ook de dieren van het veld, de vogels aan de hemel, de vissen in de zee en alles wat trekt over de wegen der zeeën. (Psalmen 8:4-9)

Het is allemaal Gods werk, volgens de psalmist. Dat is geen wetenschappelijk feit, maar voor velen wel een herkenbaar, diep menselijk gevoel. En vervolgens heeft God de sterveling bijna een god gemaakt en het werk van zijn handen aan de mens toevertrouwd. En dat had God dan beter niet kunnen doen. Want we hebben er in de afgelopen decennia een puinhoop van gemaakt. De mens heeft het goddelijke werk met voeten getreden.

Een schrijnend voorbeeld zijn de gletsjers. Ik vertelde ooit dat ik in IJsland het geluid van een smeltende gletsjer hoorde. Een geluid dat sindsdien op mijn trommelvlies is blijven hangen. Een filmpje met trieste beelden, maar met prachtige muziek: Einaudi Elegy for the arctic (Treurzang voor de Noordpool)

https://www.youtube.com/watch?v=2DLnhdnSUVs&feature=youtu.be

Onze ecologische voetafdruk wordt bepaald door onze leefstijl. Aan U behoort de aarde met haar wel en wee, zongen we in gezang 978. Maar ik vrees dat veel van dat wee, niet God, maar mensen aan te rekenen valt. En wellicht geldt dat ook voor het virus dat onze samenleving nu ontwricht.

Het coronavirus zet onze levens op de kop. Onzichtbaar aanwezig op de aarde, maakt het nu wereldwijd de dienst uit. De mens staat met de rug tegen de muur en kan weinig anders doen dan de effecten indammen en afremmen en wachten op een vaccin. En ondertussen moeten we ermee dealen, of we nu willen of niet.

Ik kan maar weinig positiefs aan dit virus ontdekken, of het moeten de effecten ervan op Moeder Aarde zijn. Onlangs maakte ik vlak na een regenbui een wandeling en rook ik die bekende geur, de geur van de vochtige aarde. Je kent die geur vast wel. Weet je dat die geur een naam heeft? Het heet petrichor. Het woord komt uit het Oudgrieks; Petra betekent ‘steen’ en ichor is in de griekse mythologie ‘het bloed van de goden’. Sommige wetenschappers menen dat mensen zo van deze geur houden, omdat onze verre voorouders voor hun voortbestaan van regen afhankelijk waren. (Bron: Wikipedia)

Dat verklaart misschien mijn geluksgevoel tijdens die wandeling. Maar ik werd ook gelukkig van de gedachte die bij me opkwam: De aarde leeft op als herboren. En dat is misschien toch een positief effect van deze crisis. Dat we nu met eigen ogen kunnen zien wat er met de aarde gebeurt als de mensen een stapje terugdoen. We zien bijvoorbeeld dat dieren terugkeren op de plekken die eigenlijk ook aan hen toebehoren. Kijk maar eens naar het onderstaande filmpje.
https://www.youtube.com/watch?v=y7ODSWI9CjU

Voorlopig vind ik het gezien het aantal zieken en overledenen niet zo gepast om het virus veel eer toe te kennen. Maar wie weet, ooit, later, zal blijken dat de mensheid er toch iets van heeft geleerd. Dat we de grenzen van ons menselijk handelen hebben leren kennen. Dat we ons er meer bewust van worden dat we een verantwoordelijkheid hebben ten opzichte van de dieren, de bomen, de aarde en misschien ook wel ten opzichte van God en het werk van zijn handen.

Misschien kunnen we nu beginnen met omdenken. Omdenken is een manier van denken en doen, waarbij je kijkt naar de werkelijkheid zoals die is en onderzoekt wat je daarmee zou kunnen. Omdenken benadert een probleem als ruwe energie; frustratie die zijn vorm nog niet gevonden heeft. Je gebruikt de energie van het probleem voor iets nieuws. Een tekst die ik in dit verband tegenkwam op de website van Omdenken is: Groei kan ook betekenen dat je een stapje terug doet. Maar volgens mij is dat makkelijk gezegd, maar moeilijk gedaan.

Ik denk dat velen hopen dat we – als we hier uit komen – lering trekken uit deze crisis. Dat we veel beter gaan zorgen voor de aarde. Maar ik vrees tegelijkertijd dat er weinig van terechtkomt. Ik ben bang dat we, zodra we deze crisis achter ons hebben gelaten, weer zo snel mogelijk willen opschakelen naar onze oude situatie. Ik denk dat, omdat het eerste wat ik zelf zou willen doen, is in een vliegtuig stappen en een heerlijke roadtrip maken.

Ik moet bekennen dat ik gehecht ben aan de luxe van (onnodige) vliegreizen. En ik vind het ‘nieuwe normaal’ dus nog helemaal niet normaal. Voor een paar maanden vind ik het geen probleem om thuis te blijven, maar nooit meer onnodig in de auto of het vliegtuig stappen? Om eerlijk te zijn wil ik graag goed voor de aarde zorgen, en dat doe ik al best wel aardig, ik eet bijv. al dertig jaar geen vlees meer en ik ga zoveel mogelijk met de fiets, maar ik wil ook heel graag delen van mijn ‘oude leven’ zo snel mogelijk terug. En ik denk dat dat voor meer mensen geldt.

Groei kan ook betekenen dat je een stapje terugdoet. Natuurlijk knikken we dan allemaal braaf. Maar als al dit leed ooit achter de rug is, zouden we dan echt in staat zijn om een omslag te maken? Welk (extra) offer zou jij zelf concreet willen en kunnen brengen? Hoe ga jij (nog) beter zorgen voor de aarde?

Vandaag sluit ik af met een gezongen Ierse zegenwens door Julien Neel:

https://www.youtube.com/watch?v=uli4qfH07Io&feature=youtu.be

Ik wens je toe dat de weg je tegemoet komt, met de wind in je rug, de warmte van de zon op je gezicht en milde regen op je voeten. Moge God je bewaren in de palm van zijn hand, totdat we elkaar weer ontmoeten.

Pas goed op jezelf, op elkaar en op de aarde.

Hartelijke groet, Esseldien Wennink (voorganger Vrijzinnig Lunteren)

Ik ben telefonisch bereikbaar op dinsdag: 06 53 85 22 42 en per mail via esseldien@planet.nl