Advent 2024. In deze tijd van oorlogsgeweld, onrust, verwarring en polarisatie moet ik denken aan de woorden van rabbijn Lody van de Kamp: ’Alleen met het woord samen houden we onze samenleving levend.’

Hij en vele anderen gaan onvermoeibaar door met het samenbrengen van (groepen) mensen om elkaar werkelijk te verstaan. Het is zo nodig om aandacht aan elkaar te geven, het goede te doen en te blijven hopen op een vreedzame wereld.

Natascha van Weezel schrijft dat zij een grote vrienden- en kennissenkring heeft bestaande uit joodse en palestijnse mensen. Ze voelt zich verscheurd. Haar joodse vrienden vinden haar niet joods genoeg en haar palestijnse vrienden vinden dat zij zich te weinig voor hen uitspreekt. In haar vertwijfeling is ze op zoek naar ‘het radicale midden.’ Een midden waarin er aandacht is voor nuance. Het midden is nooit gemakkelijk, het is een smalle lijn tussen begrip en onbegrip, tussen hoop en teleurstelling, tussen weten en onwetendheid.  Dit balanceren in het midden is niet laf, maar dapper.  Dapper om steeds opnieuw het gesprek, de dialoog aan te gaan. Dialoog is immers zoveel spannender dan de ander buitensluiten omdat die een andere mening is toegedaan. Wat haar keer op keer helpt is een uitspraak van haar vader, Max van Weezel: ‘Wat er ook gebeurt, hou je hart zacht.’

Misschien helpt het om in deze rumoerige tijd, waarin aandacht en stilte kostbaar zijn, de uitspraken van Lody van de Kamp en Max van Weezel in ons te laten resoneren.

Advent, de hoop die we meedragen in ons hart, zoals verwoord door Václav Havel:

Diep in onszelf dragen wij hoop.

Is ze niet daar dan is ze nergens.

Hoop is een kwaliteit van de ziel en hangt niet af

van wat er in de wereld gebeurt.

Je kunt dat aan niemand delegeren.

Hoop is niet voorspellen of vooruitzien.

Het is een gerichtheid van de geest,

een gerichtheid  van het hart.

Hoop in deze diepe en krachtige betekenis is niet

het zelfde als vreugde omdat het goed gaat of

bereidheid om je in te zetten voor wat op succes afstevent.

Hoop is beslist niet hetzelfde als optimisme.

Hoop is het vermogen om ergens voor te werken omdat het goed is,

niet omdat het kans van slagen heeft.

Het is niet de overtuiging dat iets goed zal aflopen,

maar de zekerheid dat iets ertoe doet ongeacht de afloop.

Het is hoop, meer dan wat dan ook,

die ons de Kracht geeft om te leven

en voortdurend nieuwe dingen uit te proberen,

zelfs in omstandigheden die hopeloos lijken.

Boekentip:

Natascha van Weezel; ‘Hoe houd je je hart vast’, Een pleidooi voor het radicale midden in tijden van oorlog.

Marieke de Vries-Hofman